Thug Ashling Murphy an tír le chéile faoi bhrón agus fearg tar éis í a mharú go brúidiúil – ach níor cheart cuimhneamh ar an mbean chumasach seo ar an lá dorcha sin amháin.
Cuimhneoidh siad siúd a raibh aithne acu uirthi mar mhúinteoir cumasach, mar cheoltóir agus mar bhean spóirt.
Cé gur cuireadh deireadh go brúidiúil lena saol in aice leis an gCanáil Mhór sa Tulach Mhór (Tullamore) ar lá geal lár an gheimhridh, tá go leor cuimhní cinn níos fearr ag cairde agus teaghlaigh ar Ashling.
Rugadh Ashling ar 6 Iúil, 1998. Is as Blue Ball, Co. Uíbh Fhailí (Offaly) a bhí an leanbh ab óige ag Raymond agus Kathleen Murphy – lánúin a bhain le saol an cheoil thraidisiúnta.
Bhí a deirfiúr, Amy agus a deartháir, Cathal, tosaithe cheana féin ar a dtraenáil ceoil nuair a thosaigh sí ar an mbunscoil i Scoil Náisiúnta Chúil an Airne (Coolanarney National School), agus níorbh fhada gur lean Ashling ar an scoil iad.
Bean spóirt díograiseach a bhí inti agus bhí geansaí a club camógaíochta CLG, Kilcormac Killoughey, á caitheamh aici ar an lá tragóideach sin.
Bhí sí amuigh ag aclaíocht an tráthnóna grianmhar sin i mí Eanáir agus rith sí 3.2km nuair a d’ionsaigh Jozef Puska go randamach í, fear nach raibh baint ar bith aici leis roimhe sin.
Bhí a haip aclaíochta fós ar siúl nuair a fuarthas gortaíodh go marfach í in aice le cosán na canála.
Bhí muince (necklace) leis an ainm Ashling ar crochadh thart ar a muineál.
Thaifead a smartwatch Fitbit gluaiseacht thobann earráideach ag 3.21pm, an nóiméad a d’ionsaigh Puska í.
Chuir bás an bhean, a bhí 23 bliain d’aois, brón ar daoine timpeall na hÉireann agus níos faide i gcéin.
Chuir cúinsí a dúnmharaithe isteach ar dhaoine ar fud na cruinne – bean óg a dúnmharaíodh toisc go raibh sí ina bean óg, a bhí amach le haghaidh roinnt aclaíochta, nó is mar sin a bhí an chuma ar go leor daoine.
Bhí cruinnithe mothúchánacha I dTulach Mhór, i mBaile Átha Cliath agus i mbailte agus i gcathracha eile ar oileán na hÉireann.
Agus bhí níos mó sa Bhreatain, agus chomh fada ar shiúl le Nua-Eabhrac agus Melbourne, agus chruinnigh na mílte chun ómós a thabhairt do Ashling agus a chur in iúl uafás an marú.
Bhí an tUachtarán Micheál D Ó hUigínn agus an Taoiseach ag an am, Micheál Martin, ina measc siúd a d’fhreastail ar an tsochraid i Séipéal Naomh Bríd i sráidbhaile Mountbolus in Uíbh Fhailí.
Bhailigh na mílte eile i lár an tsráidbhaile chun urraim a thabhairt de réir mar a chuaigh an cortege ar aghaidh.
Dúirt Easpag na Mí, Tom Deenihan, le lucht caoineadh gur ‘gníomh truamhéalach foréigin’ é a bhain an múinteoir óg as a saol agus a d’aontaigh an tír i mbrón agus i dtacaíocht.
‘Ba cheart go mbeadh dul amach ar thráthnóna éadrom grianmhar i mí Eanáir ina hócáid shona, ag geallúint laethanta níos gile agus níos teo an earraigh agus an tsamhraidh,’ a dúirt sé.
‘Tá a fhios againn go léir nár cheart go bhfaigheadh aon duine bás ar nós Ashling agus nár cheart go mbeadh aon teaghlach ag fulaingt mar theaghlach Ashling.’
Chruthaigh leanaí ó Scoil Náisiúnta Dharú garda onóra.
Bhí fidil agus feadóga stáin ag cuid acu i gcuimhne ar an gceoltóir traidisiúnta.
Laethanta roimhe sin, ar an gCanáil Mhór, thug athair Ashling, Ray, ómós dá iníon éirimiúil trí an t-amhrán is fearr léi a sheinnt ar an mbainseó.
Bhris sé síos ina dheora agus é ag seinm na gcordaí deiridh de When You Were Sweet Sixteen.
D’fhreastail Ray in éineacht le máthair Ashling Kathleen, a deirfiúr Amy, a deartháir Cathal agus a buachaill le fada an lá, Ryan, ar an triail trí seachtaine sa Phríomh-Chúirt Choiriúil i mBaile Átha Cliath.
D’éist siad le sonraí uafásacha faoina chuimhneacháin dheireanacha agus Puska ina shuí go tréan den chuid is mó sa duga.
Tá beart ceartais tugtha ag an bhfíorasc ciontach do theaghlach agus do mhuintir Ashling; ach tá a gcaillteanas gan deireadh.
Bhí teachtaireacht ar íomhánna de ‘Ms Murphy’ a bhí in airde ag leanaí scoile ag a sochraid fós chomh fíor agus a bhí siad g an am.
‘Bí ag eitilt go hard sa spéir, ár solas geal.’
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
