Tá coiste caiteachais na Dála (Dáil spending committee) le scrúdú a dhéanamh ar leibhéil ollmhóra brabúis a dhéantar as lóistín a chur ar fáil do dhídeanaithe.
Tagann imscrúdú an Choiste um Chuntais Phoiblí (Public Accounts Committee, PAC) i ndiaidh tuairiscí gur íoc an Stát breis is €100 milliún le cúig chuideachta chun lóistín a chur ar fáil d’iarrthóirí tearmainn (asylum seekers) agus do dhídeanaithe (refugees) i dtréimhse shé mhí anuraidh.
Chomh maith leis sin léiríonn figiúirí nua gur íocadh €1 milliún sa bhreis le 129 cuideachta chun seirbhísí cóiríochta (accommodation services) a sholáthar do na trí mhí idir Iúil seo caite agus Meán Fómhair.
Tá an PAC ag éirí níos buartha faoi fhreagairt an Stáit ar an ngéarchéim tearmainn.
Tar éis moladh a fháil ó chomhalta an choiste agus TD Fhine Gael Alan Dillon, d’aontaigh an coiste gur cheart go mbeadh ‘fócas speisialta’ ar chostais chóiríochta tearmainn.
Dhearbhaigh Brian Stanley, cathaoirleach PAC, go bhféachfaidh an coiste ar ‘cóiríocht agus áiseanna a sholáthar ag an Roinn Lánpháirtíochta (Department of Integration)’.
Dúirt sé go bhfuil fonn ar an PAC iniúchadh a dhéanamh ar ‘chaiteachas lóistín agus conas atá luach ar airgead á bhaint amach’.
Dúirt an TD de chuid Shinn Féin: ‘Dúirt [an Tánaiste] Micheál Martin dhá bhliain ó shin go bhféadfaimis freastal ar 200,000 [iarrthóir tearmainn]. Go dtí seo, níl aon phlean ann maidir leo siúd a tháinig anseo.
‘Ina áit sin, bhí oifigigh na Roinne ag dul timpeall ag aimsiú clochar (convents), sean tithe tábhairne (old pubs) agus óstáin fholmha (empty hotels). Ní próiseas ordúil é.
‘Is é an t-ábhar imní atá againn sa PAC ná a chinntiú go dtugtar cosaint do leasanna cáiníocóirí (taxpayers) agus iarrthóirí tearmainn.’
Dúirt foinse PAC: ‘Is feiniméan nua é. Is “cottage industry” faoin tuath in Éirinn é. Tá an tír á sciúradh le haghaidh tithe tábhairne agus sean-óstáin thréigthe (derelict).’
Dúirt leaschathaoirleach PAC Catherine Murphy go bhfuil ‘easpa trédhearcachta (transparency) sa phróiseas reatha’ maidir le suimeanna móra airgid a íoc le soláthraithe cóiríochta príobháidí.
Dúirt sí: ‘Tuigimid go bhfuilimid ag déileáil le héigeandáil (emergency), ach ní áiteanna a tógadh sa rannóg iad seo; tagann siad ón earnáil phríobháideach (private sector) agus go dtí seo is é an príomhcháilíocht (main qualification) ná comhlíonadh cánach (tax compliance).
‘Is ábhar imní é easpa próisis infheicthe (visible), ní hamháin i dtéarmaí caiteachais ach freisin maidir le rialáil, sláinte agus sábháilteacht (health and safety).’
Tá an tAire Imeasctha Roderic O’Gorman ag obair ar pháipéar bán a deir an Rialtas a neartóidh freagairt an Stáit ar an ardú géar ar iarrthóirí tearmainn agus teifigh atá ag teitheadh ó chogadh na hÚcráine le teacht anseo.
Tá pleananna le haghaidh sé ionad fáiltithe stát-thógtha (state-built reception centres) i measc na mbeart a nochtfar – gealltanais a tugadh cheana féin sa Chlár don Rialtas – mar aon le maoiniú feabhsaithe (improved funding) do phobail a dhéanann óstáil ar iarrthóirí tearmainn.
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
