Beidh ar na mílte teaghlach €100 sa bhreis a íoc gach mí ar a gcuid morgáiste, tar éis do Bhanc na hÉireann a fhógairt go bhfuil sé ag ardú a ráta.
Tá an banc ag cur 0.75 pointe céatadáin le hiasachtaí nua ar ráta seasta, agus beidh ardú 0.5 pointe ar rátaí do chustaiméirí morgáiste ar mian leo aistriú go ráta seasta.
Ciallóidh an t-ardú go mbeidh €105 sa mhí sa bhreis in aisíocaíochtaí do chustaiméir nua a thógann amach morgáiste €300,000 le haisíoc thar 30 bliain.
Beidh tionchar ag an méadú ar na mílte teaghlach, timpeall ceathrú dóibh siúd a bhfuil morgáistí acu.
Thug saineolaí amháin rabhadh go bhfuil sé ‘dosheachanta’ (inevitable) go n-ardóidh bainc eile a rátaí freisin.
Dúirt siad freisin go bhfuiltear ag súil le méadú eile ón mBanc Ceannais Eorpach (European Central Bank, ECB) nuair a thiocfaidh siad le chéile seachtain ó amárach.
Dúirt Banc na hÉireann go dtagann an t-ardú is déanaí i ndiaidh ‘méadú carnach (cumulative) 2.5% ar rátaí an ECB ó mhí Iúil na bliana seo caite’.
Dúirt an banc: ‘Baineann na harduithe le rátaí seasta morgáiste ach fanann rátaí athraitheacha (variable) agus rátaí rianúcháin (tracker) gan athrú.’
Is rátaí seasta iad formhór, 62%, de morgáistí an bhainc, agus is rátaí athraitheacha 10% agus is rianúcháin iad 28%.
Bhíothas ag súil go forleathan leis an ardú tar éis méaduithe ar ráta úis an ECB, chun dul i ngleic le boilsciú (inflation), a tháinig go dtí thart ar 10% anois.
Dúirt an tráchtaire airgeadais Brendan Burgess ó askaboutmoney.com: ‘D’imigh Banc na hÉireann ó bheith ar an iasachtóir is costasaí go dtí gurbh é an t-iasachtóir is saoire is dócha toisc nár ardaigh siad a rátaí.’
Níl rátaí ardaithe ag na bainc leis an méadú iomlán ar bhunrátaí an ECB go dtí seo.
Mhínigh an tUasal Burgess: ‘Bhí bainc Éireannacha ar na bainc is costasaí sa Eurozone agus níl siad a thuilleadh toisc gurb é an rud a tharla ná gur tháinig Avant isteach sa mhargadh agus thosaigh sé ag iomaíocht le haghaidh gnó.
‘Ní dóigh liom gur laghdaigh na hiasachtóirí eile rátaí nuair a tháinig Avant isteach, ach níor chuir siad suas iad nuair a tháinig arduithe ráta an BCE, ach rinne Avant é.’
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
