Tá ‘leibhéal neamhghnách dúnta’ ag bialanna na hÉireann – le níos mó ná 50 gnó ag dúnadh gach mí sa bhliain ó ardaíodh an ráta VAT.
Léiríonn figiúirí nua ó Chumann Bialanna na hÉireann (RAI) gur dúnadh 612 gnó bia ó tháinig an ráta VAT fáilteachais ar ais go dtí 13.5% ón ráta laghdaithe 9% i mí Mheán Fómhair seo caite.
Is ionann sin agus ráta dúnta 51 in aghaidh na míosa nó beagnach 12 sa tseachtain – ach tá an Rialtas ag seasamh go daingean lena dhiúltú an ráta VAT a laghdú.
Chuir an RAI an milleán ar an gcostas ard a bhaineann le gnó a dhéanamh as dúnadh na céadta bialann, caiféanna agus tithe tábhairne le 12 mhí anuas.
Díreach an mhí seo caite, dúnadh 35 gnó, agus deir an RAI go bhfuil go leor eile ag fanacht go dtí Buiséad 2025, an 1 Deireadh Fómhair, sula gcinnfidh siad an féidir leo a gcuid doirse a choinneáil ar oscailt.
Dúirt ceannaire an RAI, Adrian Cummins: ‘Cé go bhféadfadh ranna Rialtais a mholadh go n-osclaítear ceann eile do gach dúnadh bialann ar fud na tíre, is é fírinne an scéil nach amhlaidh atá – go háirithe i gceantair thuaithe.’
Rinne an tUasal Cummins tagairt do shuirbhé a rinne an Irish Daily Mail le déanaí, ag rá: ‘Léirigh pobalbhreith Amárach le déanaí go bhfuil a fhios ag 67% ar gnó beag atá dúnta ina gceantar áitiúil i mbliana.
‘Chomh maith leis sin, tá imní ar 75% go dtiocfaidh cuideachtaí móra in áit cuideachtaí neamhspleácha agus mothaíonn 63% nach bhfuil go leor á dhéanamh ag an Rialtas chun tacú le gnólachtaí beaga.
‘Tar éis cruinnithe a bhí againn le déanaí leis, tá an tAire Airgeadais Jack Chambers ar an eolas go hiomlán anois faoi achomharc aontaithe an tionscail fáilteachais do Bhuiséad 2025: an ráta VAT 9% ar bhia a athbhunú chun todhchaí na hearnála a chosaint.’
Bhí drogall ar an Rialtas go páirteach an ráta 9% a athbhunú mar a bheadh i bhfeidhm freisin ar earnáil na n-óstán ach tá moltaí ann go bhféadfaí ráta ar leith a chur i bhfeidhm ar ghnóthaí bia.
‘I measc na ndúnadh le déanaí tá Barra agus Bialann Chophouse i nDroichead na Dothra, deisceart Bhaile Átha Cliath, a dhún doirse an mhí seo caite tar éis 15 bliana.
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
