Dúradh leis an Rialtas cánacha nua a thabhairt isteach ar dhaoine saibhre toisc nach bhfuil mórán ioncaim ag teacht isteach uathu.
Tá an leibhéal is airde riamh bainte amach ag saibhreas teaghlaigh in Éirinn, ach tá an ‘teacht isteach ioncaim sách beag’ de réir tuarascáil.
Cháin an staidéar, a rinne Oifig Bhuiséid na Parlaiminte (Parliamentary Budget Office, PBO), a thug comhairle eacnamaíoch neamhspleách don Oireachtas, moladh maidir le laghdú ar cháin oidhreachta agus d’iarr sé bearta nua a ‘cháineann go cuí agus go cothrom ar shaibhreas’.
Fuarthas amach sa tuarascáil, cé go bhfuil ioncam cánach ‘substaintiúil’ in Éirinn, go bhfuil siad dírithe go mór ar ioncam chánach corparáide ó líon measartha beag d’íocóirí cánach.
Dúirt sé: ‘Cé go léiríonn sé seo athrú ar an gcur chuige cánachais ó 2008, cuireann sé riosca suntasach don airgeadas poiblí i gceist.
‘Tá sé inmhianaithe breathnú ar chur chuige chun an bonn cánach ginearálta a leathnú agus chun torthaí cánach a mhéadú ó fhoinsí éagsúla.’
Agus é seo á dhéanamh, bheadh an Stát ag brath níos lú ar aon chuideachta, earnáil nó coinníollacha eacnamaíocha seachtracha.
Go ríthábhachtach, dúirt an tuarascáil: ‘Tá sé tábhachtach go ndéanann an Stát cáin a ghearradh go leordhóthanach agus go cothrom ar shaibhreas chun saobhadh margaidh a sheachaint agus a cheartú, agus chun an bonn cánach a leathnú.
‘Is féidir le dul i ngleic leis na moltaí ón gCoimisiún um Chánachas agus Leas cuidiú leis an toradh a mhéadú ar bhealach cothrom.’
Moladh i dtuarascáil 2021 ón gCoimisiún um Chánachas agus Leas gur cheart tairseacha saor ó cháin do cháin oidhreachta a laghdú ‘go substaintiúil’.
Ina ainneoin sin, tá sé beartaithe ag an Rialtas an tairseach ar cháin oidhreachta a ardú ag an gcéad bhuiséad eile, atá socraithe ag €335,000 faoi láthair.
Dúirt an tAire Airgeadais Jack Chambers, go bhfuil ‘comhdhearcadh laistigh den Rialtas’ go bhfuil an leibhéal reatha ró-íseal.
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
