An gceapann tú go bhfuil tú ag íoc an iomarca cánach. B’fhéidir go bhfuil an ceart agat. Íocadh beagnach €600 milliún sa bhreis i gcáin le dhá bhliain anuas.
Ach seo an chaoi chun a fháil amach cé mhéad is féidir leat a fháil ar ais, agus conas é a dhéanamh.
Léiríonn figiúirí nua nár lorg daione a gcuid den €582 million atá dlite d’oibrithe agus do chíosóirí (renters).
Anois, tá TD amháin ag tacú le cúis na n-oibrithe agus na gcíosóirí sin, leis an teachtaireacht ‘os ard agus soiléir’ a sheoladh amach go bhfuil siad i dteideal a gcuid airgid a fháil ar ais.
Dúirt TD Fhianna Fáil Aindrias Moynihan: ‘Tá daoine tar éis an iomarca cánach a íoc agus ba cheart go mbeadh daoine ag éileamh a gcuid airgid ar ais.’
Léiríonn sonraí a thiomsaigh an Roinn Airgeadais gur íocadh €400milliún sa bhreis anuraidh, agus €182 milliún in 2021. Ciallaíonn sé sin go bhfuil iomlán de €582 milliún ag fanacht le fáil ar ais.
Agus ba cheart do chíosóirí a bheith cinnte go seiceálfaidh siad a n-íocaíocht chánach toisc go bhfuil cuid mhór den €400milliún do 2022 mar gheall ar chreidmheas nua do chíosóirí. Sin €500 in aghaidh an tionónta (tenant). Tugadh é sin isteach chun cabhrú le costas ollmhór na gcíosanna a laghdú.
Ach as an 400,000 cíosóir a bhí in ann cáin a fháil ar ais, ní dhearna ach 78,000 iarracht é a fháil, léiríonn figiúirí a d’eisigh na Coimisinéirí Ioncaim (Revenue Commissioners ) an tseachtain seo.
Léiríonn na figiúirí nua freisin go bhfuil níos mó ná €5,000 dlite do bheagnach 10,000 duine.
Spreag an tUasal Moynihan oibrithe atá ag íoc PAYE chun tuairisceán cánach ioncaim a chomhdú (file an income tax return).
Thug an tAire Airgeadais Michael McGrath le fios dó sa Dáil go bhfuil aisíocaíocht dlite do na céadta míle oibrí PAYE, nach bhfuil tuairisceán a chomhdú acu go fóill.
Tá €554 milliún tugtha ar ais ag na Coimisinéirí Ioncaim cheana féin do cháiníocóirí PAYE do 2021, agus €193 milliún don bhliain seo caite.
Dúirt an tAire McGrath go bhféadfadh suas le 563,300 oibrí a bheith dlite cáin ar ais as an €400 milliún ó2022, agus don bhliain 2021, d’fhéadfadh suas le 325,000 oibrí a bheith dlite cáin ar ais as an €182 milliún.
Is cosúil nach bhfuil a fhios ag go leor daoine cad is féidir leo a fháil.
Mar sin féin, tá foláireamh tugtha ag an Aire Airgeadais, nach féidir le cáiníocóirí dul siar ach ceithre bliana agus iad ag iarraidh cánach a fháil ar ais. Ina dhiaidh sin coimeádann an Stát é.
‘Is í an teachtaireacht do dhaoine ná seiceáil conas mar atá siad. Tá sé simplí go leor dul ar líne agus ceist a chur,’ a dúirt sé.
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
