Tá easpa cógais (medicines) ríthábhachtacha ag cógaslanna (pharmacies) lena n-áirítear roinnt a úsáidtear chun ailse (cancer), ardbhrú fola (blood pressure) ard agus airtríteas (arthritis) a chóireáil.
Tá iarrtha anois ar an Rialtas cabhrú leis an ngéarchéim a réiteach.
Níl 331 cógas ar fáil anois mar gheall ar ghanntanas leanúnach, agus tuairiscítear go bhfuil tionchar ar othar ag 273 díobh sin.
Chomh maith leis seo fuarthas amach i bpobalbhreith nua de chuid Ireland Thinks le haghaidh Azure Pharmaceuticals go gcreideann 58% de thomhaltóirí (consumers) go bhfuil ‘gá ag an Rialtas a bhainistíocht ar cógais a fheabhsú’.
Díobh siúd a ndearnadh suirbhé orthu, dúirt 40% go bhfuil ganntanas ag dul in olcas, agus dúirt an tríú cuid go raibh tionchar orthu féin nó ar a dteaghlach.
Léiríonn an phobalbhreith nua ar fud na tíre de 1,304 tomhaltóir go bhfuil antaibheathaigh (antibiotics) agus cóireálacha le haghaidh ardbhrú fola, airtríteas, ailléirgí, titimeas (epilepsy), ADHD agus ailse san áireamh i gcógas atá gann.
As an 273 cógas atá as stoc ar liosta ganntanas an Údaráis Rialála Táirgí Sláinte (Health Products Regulatory Authority’, HPRA), níl a choibhéis chineálach ag 45% (123 cógas) agus beidh idirghabháil (prescription) ó sholáthraithe cúram sláinte ag teastáil chun oidis a athrú go cógas eile.
Fuarthas amach i dtaighde breise ag Aontas Cógaisíochta na hÉireann (Irish Pharmacy Union) go bhfuil cógaiseoirí ag caitheamh beagnach cúig huaire an chloig in aghaidh na seachtaine ag bainistiú iarmhairtí othar agus riaracháin an ganntanas, agus 80% ag súil go n-éireoidh ganntanas níos measa sa bhliain seo chugainn.
Mhínigh príomhfheidhmeannach Azure, Sandra Gannon, go bhfuil ‘athruithe ar oidis mar gheall ar ghanntanas mar thoradh ar strus agus costais mhíchuí d’othair, agus ag cruthú fadhbanna riaracháin freisin’.
Dúirt sí: ‘Leanaimid ag iarraidh an fhadhb seo a bhaint; idir an dá linn, tá bearta á dtabhairt isteach ag tíortha eile chun an dúshlán seo a mhaolú agus chun freagairt dó.
‘Tá cógaiseoirí réidh chun cabhrú le sláinte feabhsaithe pobail a sheachadadh; Mar sin féin, cuireann ganntanas marthanach cógas ina bhac suntasach ar éifeachtacht féideartha na moltaí sin.’
Thug Ms Gannon le fios gur cheart don Rialtas breathnú ar na bearta a rinne tíortha eile le 18 mí anuas chun déileáil leis an ngéarchéim.
Tá an ‘Critical Imports Council’ seolta ag rialtas na Breataine, ag tabhairt saineolaithe ó fhiontraíocht phríobháideach le chéile leis an státseirbhís.
D’fhreagair an Ghearmáin, an tSualainn, an Eilvéis, an Phortaingéil, an Danmhairg agus tíortha eile le raon beartais agus riaracháin.
‘Ina theannta sin, tá moltaí foilsithe ag an ‘European Medicines Agency’ chun soláthar na cógais chriticiúla a neartú, cuid mhór acu ag teacht leis na moltaí a leagadh amach i bPáipéar Bán Azure a foilsíodh roimhe seo,’ a dúirt Ms Gannon.
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
