Tá an HSE cúisithe as ‘dul i bhfadscéal (dragging out) le cásanna ailse cheirbheacs (cervical cancer) go dtí go bhfaigheann daoine bás’ – tar éis dó pléadálacha a dhiúltú chun cás a réiteach a thug bean roimh a bás.
Adhlacadh (buried) an mháthair, a bhí 59 bliain d’aois, Dé Máirt sula bhféadfaí a caingean dlí (legal challenge) i gcoinne an HSE agus saotharlanna (labs) a réiteach.
Ní féidir an bhean a aithint go poiblí. ba é Cian O’Carroll, a ghlac cásanna thar ceann Vicky Phelan, Ruth Morrissey agus íospartaigh eile CervicalCheck, a rinne ionadaíocht thar a ceann.
Dúirt sé leis an Irish Daily Mail, faoin gcóras reatha, faigheann ceart duine chun damáistí ginearálta a fháil mar gheall ar ghortú marfach – ar fiú suas le €550,000 – bás leo.
Dúirt sé go gcuirfidh sé brú ar na cúirteanna an córas reatha a fhógairt ‘éagórach’.
Dúirt sé: ‘Seachas sin, tá feidhm ag an sean-riail – tá sé níos saoire duine a mharú ná iad a ghortú.’
Dúirt iar-cheannaire Pháirtí an Lucht Oibre Alan Kelly go raibh an HSE (Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte), an Ghníomhaireacht um Éilimh ar an Stát (State Claims Agency) agus saotharlanna ‘ag tarraingt cásanna amach go dtí go bhfuil daoine ag fáil bháis, mar go gcosnaíonn sé níos lú dóibh’.
Dúirt an TD leis an Irish Daily Mail: ‘D’fhéadfadh an Rialtas é seo a athrú, ach roghnaigh siad gan é sin a dhéanamh.’
Dúirt an tUasal Kelly go raibh sé i mbun feachtais le beagnach cúig bliana chun an reachtaíocht ábhartha, an tAcht um Dhliteanas Sibhialta (Leasú), a athrú chun go bhféadfaí damáistí ginearálta a chaomhnú.
Dúirt sé go raibh reachtaíocht nua dréachtaithe aige, agus tugtha don Rialtas agus don Aire Sláinte Stephen Donnelly, ach nach raibh faic déanta.
Dúirt sé: ‘Ba cheart gearán a dhéanamh leis an Ghníomhaireacht um Éilimh ar an Stát (State Claims Agency) mar gheall ar seo.
‘Ba cheart go mbeadh riall ann nach gcuirtear iallach ar theaghlaigh tosú arís le héileamh dlíthiúil nua tar éis do dhuine bás a fháil.’
Phléadáil foireann dlí na mná leis an HSE, nuair nach raibh sí ach laethanta ón mbás, a cás a réiteach nó aontú a ceart chun damáistí ginearálta a chaomhnú (preserve) dá mbuafadh sí a cás i ndiaidh a bháis.
Le linn éisteachta san Ard-Chúirt an tseachtain seo caite, áfach, dhiúltaigh an HSE é sin a dhéanamh.
Léiríonn taifid na hArd-Chúirte gur iarr Patrick Treacy SC, don bhean, ar an HSE agus ar an saotharlann i mBaile Átha Cliath, ar Dé hAoine seo caite, an gcoimeádfadh siad ceart an ghearánaí nó a gaolta damáistí ginearálta a fháil tar éis a báis.
Mhínigh an tUasal Treacy go raibh an príomhdhliteanas (main liability) ar HSE sa chás, mar oibritheoirí CervicalCheck – seasamh a dheimhnigh an Chúirt Uachtarach cheana.
Dúirt sé gur féidir leis an HSE dul sa tóir ar na saotharlanna ansin chun an t-airgead a íoc ar ais leo, má fhaightear amach go bhfuil na saotharlanna faoi dhliteanas i leith sleamhnán míléite (misread slide).
D’iarr an Breitheamh Paul Coffey ar Patrick Hanratty SC, don HSE, a sheasamh a dhearbhú, ‘nach bhfuil sé sásta na cearta a choimeád’. D’fhreagair an tUasal Hanratty: ‘Ceart, a bhreitheamh, tá sé sin ceart.’
Dúirt Ray Motherway BL, don tsaotharlann Eurofins: ‘Ghlac mé treoracha agus is ea “ní hea” an freagra, ní bheidh comhaontú ann chun ceart an ghearánaí chun damáistí ginearálta a choimeád, agus is iad sin mo threoracha ag an am seo.’
Dúirt an tUasal O’Carroll gur chiallaigh sé seo, don bhean agus do dhaoine eile dá leithéid, gur cailleadh íocaíocht idir €500,000 agus €550,000 don teaghlach.
Chreid sé go raibh sé seo mícheart go morálta.
Féadfaidh clan an bhean éilimh eile ar chúiteamh a dhéanamh fós, ach ní féidir an íocaíocht ghinearálta damáistí a fháil ar ais.
Bhí caingean na mná in aghaidh an HSE agus Eurofins Biomnis Ireland, as Eastát Tionsclaíochta Áth an Ghainimh, Carraig an tSionnaigh (Sandyford Industrial Estate, Foxrock), Baile Átha Cliath le cloisteáil go luath an mhí seo chugainn.
Mhaígh sí dá ndéanfaí tuairisc cheart ar smearadh a glacadh i bhFeabhra nó Lúnasa 2010, nach mbeadh ailse cheirbheacs ionrach uirthi.
Dhiúltaigh na cosantóirí a héileamh, agus níorbh fhéidir é a shocrú le linn na hidirghabhála (mediation).
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
