D’áitigh Joe Biden agus Donald Trump faoi ghinmhilleadh agus beartas cánach sa chéad díospóireacht uachtaránachta ina raibh an t-uachtarán ag streachailt leis an méid a bhí á rá aige a chríochnú.
Mar sin féin, d’inis Trump bréag ina dhiaidh bréag faoi 6 Eanáir, an fiach (debt) náisiúnta, agus dúirt sé go raibh sé i gceannas ar an ‘geilleagar is fearr i stair ár dtíre’.
Dúirt Biden go raibh Trump mar ‘an t-uachtarán is measa i stair Mheiriceá’.
D’fhreagair Trump trí bhuanna a chiorruithe cánach (tax cuts) a mholadh.
‘Níor ghearr aon duine cánacha cosúil linne riamh. Ghearramar cánacha ceithre huaire,’ a dúirt Trump.
D’fhreagair Trump an-chuid ceisteanna – faoin ngeilleagar (economy) , nó faoin nginmhilleadh (abortion), nó faoin ngéarchéim opioid – le tuairimí faoin inimirce nó faoin tSín.
Bhí cuma ‘raspy’ ar ghuth Biden uaireanta agus dúirt a lucht tacaíochta go bhfuil slaghdán air.
Mar sin féin, is minic a bhí sé ag streachailt leis an méid a bhí á rá aige a chur i gcrích.
Le linn nóiméad amháin go luath sa díospóireacht, bhí Biden ag cáineadh Trump as a chuid polasaithe cánach agus tháinig mearbhall (confused) air agus é ag éirí as an am chun labhairt, ach ansin dúirt sé: ‘We finally beat Medicare.’
Tar éis na díospóireachta, dhírigh tráchtairí CNN ar eagla na nDaonlathaithe faoi fheidhmíocht Biden, agus mhol roinnt acu gur cheart don pháirtí smaoineamh ar iarrthóir eile a ainmniú ag an gcoinbhinsiún i mí Lúnasa.
Go luath sa díospóireacht freisin, d’iarr modhnóir (moderator ) CNN Dana Bash ar Trump faoina sheasamh ar ghinmhilleadh i dtimpeallacht iar-Roe v Wade.
‘Is é an rud a rinne mé ná, chuir mé triúr bhreitheamh cúirte uachtaracha ar an gcúirt agus mharaigh siad Roe,’ a dúirt Trump.
‘Faoi láthair, rialaíonn na stáit é, agus sin é toil na ndaoine,’ a dúirt sé, agus dúirt sé go bhfuil sé i bhfabhar eisceachtaí ón gcosc.
Chosain Biden ginmhilleadh dlíthiúil, agus d’fhreagair Trump ar sin trí ceist a chur faoi inimirce mhídhleathach.
Dúirt Trump go bhfuil ‘na milliúin duine’ ag teacht trasna na teorann agus ag fáil sochair slándála sóisialta – éileamh gan fianaise.
D’áitigh Trump freisin go bhféadfaí an fhadhb opioid a rianú go déantúsaíocht fentanyl sa tSín, arna smuigleáil isteach sna Stáit Aontaithe trasna na teorann theas.
Dúirt Biden go bhfuil moladh aige an teicneolaíocht agus an fhoireann a mhéadú ag an teorainn a dhiúltaigh Poblachtánaigh sa Chomhdháil (Congress) ar ordú Trump.
Bhí difríocht mhór idir an dá iarrthóir ina gcuimhne agus ina ndearcadh ar an gcogadh san Úcráin.
Dúirt Biden gur coirpeach cogaidh (war criminal) é Vladimir Putin a leathnódh an cogadh san Úcráin chuig stáit chomharsanachta NATO mar an Pholainn (Poland).
Dúirt Trump, áfach, go raibh uachtarán na hÚcráine Volodymyr Zelenskiy mar an ‘díoltóir is fearr ar domhan (world’s greatest salesman).
Shéan Trump freagracht as éirí amach 6 Eanáir, ag rá ina ionad sin go bhfuil freagracht ar Chainteoir Tí (House speaker) an tráth sin Nancy Pelosi as trúpaí garda náisiúnta a dhiúltú – ceann de roinnt éileamh amhrasach.
Ba é freagra Biden air sin ná (frustrachas) exasperation a thaispeáint ar a aghaidh gan aon rud a rá. Rinne sé é sin cúpla uair sa díospóireacht.
Cháin Trump mac an uachtaráin, Hunter Biden, agus líomhain sé gur lorg an t-uachtarán fabhair ó rialtas na hÚcráine thar ceann Hunter Biden.
Dúirt Biden nach gcuireann sé an milleán ar na Meiriceánaigh ghorma (Black Americans) as a bheith díomách faoin dul chun cinn atá déanta faoina riarachán, ach dúirt sé go ndearnadh feabhsuithe ar fhostaíocht, maithiúnas iasachta (loan forgiveness) agus bearta eile atá tagtha le ceithre bliana anuas.
Ba é freagairt Trump ná meabhrú (remind) do vótálaithe gur chuir Biden síos ar choirpigh (criminals) ghorma mar ‘superpredators’, go luath ina shaol polaitiúil.
Nuair a fiafraíodh de faoi shlándáil shóisialta, dúirt Biden go gcoimeádfadh cáin ar mhilliúnóirí an córas sócmhainneach (solvent) gan aon duine a ghortú atá ag fáil níos lú ná $400,000 sa bhliain.
‘Is rud ridiciúil an smaoineamh nach gá dúinn daoine scothaosta a chosaint,’ a dúirt Biden, ag moladh buntáistí an Achta um Chúram Inacmhainne (Affordable Care Act).
Luaigh Biden freisin an caidreamh a bhí ag Trump le Stormy Daniels nuair a bhí a bhean chéile Melania ag iompar clainne, ag glaoch ar Trump mar fhear a raibh moráltacht an ‘alley cat’ aige.
Shéan Trump go raibh caidreamh aige le Daniels.
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.