Tá an gníomhaí Poblachtánach Rita O’Hare tar éis bás a fháil in aois a 80 bliain, agus ómós á thabhairt di in Éirinn agus sna Stáit Aontaithe.
Ag tabhairt ómóis di, rinne ceannaire Shinn Féin Mary Lou McDonald cur síos ar Rita O’Hare mar chumhachtaí laistigh de streachailt poblachtánach na hÉireann agus duine ‘fíor thábhachtach i bpróiseas na síochána’.
Rugadh i mBéal Feirste í, bhí baint aici le gluaiseacht na gceart sibhialta agus bhí sí ina hArd-Rúnaí ar Shinn Féin chomh maith le hionadaí páirtí sna Stáit Aontaithe.
Gabhadh i dTuaisceart Éireann í i 1972 as iarracht a dhéanamh saighdiúir Briotanach a mharú an bhliain roimhe sin, ach theith sí trasna na teorann tar éis í a scaoileadh saor ar bhannaí chun ionchúiseamh a sheachaint.
Chaith Ms O’Hare trí bliana níos déanaí i bPríosún Luimnigh mar gheall ar phléascáin a smuigleáil don IRA agus scaoileadh saor i 1979 í.
Bhog sí go SAM ina dhiaidh sin, áit ar chaith sí 20 bliain ag obair mar ionadaí sinsearach de chuid Shinn Féin, ag rith oifig an pháirtí i Washington.
Le linn an ama sin tógadh grianghraf di ag bualadh le Joe Biden agus Barack Obama in éineacht le hiarcheannaire an pháirtí Gerry Adams.
Le linn di a bheith i SAM d’fhan sí ar teitheadh agus í fós á iarraidh sa Tuaisceart maidir le hiarracht a dhéanamh ar mharú oifigeach Arm na Breataine Frazer Paton i mBéal Feirste i mí Dheireadh Fómhair 1971.
D’fhill sí ar Bhaile Átha Cliath ceithre bliana ó shin ach ní raibh sí in ann dul ar ais go dtí a baile i mBéal Feirste mar gheall ar eagla go ngabhfaí í agus go gcuirfí i leith í i dtaca le hionsaí 1971.
Bhí Ms O’Hare ina heagarthóir ar An Phoblacht freisin. Maireann a fear céile, Brendan, clann, garchlann agus garchlann clainne í.
Fuair a fear céile roimhe seo, an poblachtach agus iriseoir mór le rá, Gerry O’Hare, bás in 2020.
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
