Tá an ICC T20 Corn Chruicéad (Cricket) na bhFear an Domhain faoi lánseol agus tá foireann na hÉireann ag iarraidh bród a spreagadh thar an tír sna seachtainí amach romhainn.
Beidh na cluichí á imirt sna hIndiacha Thiar (West Indies) agus sna Stáit Aontaithe Mheiriceá.
Chuir foireann na hÉireann tús lena bhfeachtas Dé Céadaoin le cluiche ollmhór i Nua-Eabhrac (New York), i gcoinne an India, sheaimpíní 2016.
Dóibh siúd nach bhfuil eolach ar na rialacha, seo iad:
AIDHM AN CHLUICHÍ (AIM OF THE GAME)
Socraíonn caitheamh boinn (flíp a coin) cén fhoireann a mbeidh ag slacadh (batting) agus cén foireann a mbeidh ag babhláil (bowling) ar dtús. Bíonn 11 imreoir ar an bpáirc ag an fhoireann atá ag babhláil.
Bíonn beirt imreoir ar an bpáirc ag an bhfoireann a mbíonn ag slacadh (batting), agus bíonn siad ina seasamh ag an Wicket.
Bíonn an bua ag an fhoireann a mbeidh an líon is mó Rití (Runs) acu ar an gclár ag deireadh an chluiche.
CONAS RITÍ A SCÓRÁIL (HOW TO SCORE RUNS)
Buaileann an slacaí (batter) an liathróid agus ritheann siad go dtí an taobh eile den pháirc. Dá mhéad a ritheann siad anonn is anall, is amhlaidh is mó Rití a fhaigheann siad.
CEATHAIR RITH: Buaileann an slacaí an liathróid i bhfad agus téann sé i dteagmháil leis an talamh sula dtrasnaíonn sé an rópa teorann.
SÉ RITH: Cuireann an slacaí an liathróid thar an rópa teorann ar an lán (full). Is scil an-tábhachtach é seo.
CONAS WICKET A GHLACADH
Is focal é ‘Wicket’ atá lárnach i gcluiche an chruicéad (cricket). Is féidir é a úsáid le cur síos a dhéanamh ar na stumpaí i dteannta a chéile leis na bannaí (bails) a mbíonn ar barr. Ach freisin ciallaíonn an focal ‘Wicket’ an gníomh a bhaineann leis na stumpaí seo a bhualadh.
Nuair a bhuaileann an babhlálaí na stumpaí caithfidh an slacaí imeacht.
NA BEALAÍ IS COITIANTA CHUN AN WICKET A GLACADH AGUS AN SLACAÍ A CHUR AMACH
BÁBHLAITHE (BOWLED): Buaileann an babhlálaí na stumpaí leis an liathróid agus titeann na bannaí as.
GAFA (CAUGHT): Buaileann an slacaí an liathróid san aer agus glacann fear páirce (fielder) í gan ligean di preabadh.
LBW (Leg Before Wicket): Ciallaíonn sé seo go gceapann an moltóir (Umpire) go mbuailfeadh an liathróid na stumpaí murar bhuail sí an slacaí ar dtús.
RITH AMACH: Faigheann fear páirce an liathróid agus an slacaí ag iarraidh a rith a chríochnú. Buaileann an fear páirce na stumpaí ansin sular féidir leo aon chuid dá gcorp nó slac a thabhairt ar ais thar an ‘front crease’.
COMHARTHAÍ MOLTÓIR (UMPIRE GESTURES)
Ar Foraoil (Wide): An dá láimh sínte amach – Tá an babhlálaí tar éis na liathróide a chaitheamh ró-leathan le go mbeidh an slacaí in ann í a bhualadh.
Níl Aon Liathróid (No ball): Lámh amháin sínte – tá cos an babhlálaí imithe thar ‘crease’ an babhlálaí agus é ag babhláil. Nó Lán Chaitheamh (A full toss), is é sin liathróid nach bpreabann, as babhlálaí a shroicheann an slacaí ag airde coime (waist) nó os a chionn.
Seacha (Bye): Ardaíonn an moltóir a lámh os cionn a chinn – ní bhuaileann an slacaí an liathróid ach téann sé ag rith ar aon nós.
Seacha Coise (Leg bye): Ardaíonn an moltóir a chos agus buaileann sé a ghlúin – Bhuail an liathróid pillíní (pads) an slacaí;
NÓ
Amach! (Out!): A mhéar suas san aer – is minic a scairteann an fhoireann atá ‘fielding’, ‘HOWZAT!’ (How is that!) don mholtóir chun an slacaí a chuir amach.
Ceathair Rith: Croitheann sé lámh amháin ó thaobh go taobh – is dea-scéal é sin
Sé Rith: An dá lámh sínte suas san aer – scéal iontach ar fad.
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
