Bhí sé ar cheann de na gearrthóga nuachta is briseadh croí atá feicthe agam ón gcogadh tubaisteach seo i nGaza le Iosrael.
Buachaill beag clúdaithe le fuil, ag tochailt trí smionagar (rubble) lena lámha.
‘Mama, a Mhamaí, a Mhamaí,’ a ghlaoigh sé, sular tógadh go réidh é ag gaol. Buamáil a dhídean i Rafah – bhí a mháthair tar éis a mharú ag Iosrael.
Cé nár spáráil an cogadh aon duine, tá Gaza anois ina reilig (graveyard) do mhná agus do leanaí, agus ba iad 72% do na 35,000 duine, ar a laghad, a fuair bás, go dtí seo.
Díobh siúd a mharaigh Iosrael, meastar gur leanaí iad 14,500 agus gur mná iad 9,500, agus is máithreacha 6,000 díobh sin.
Má leanann an cogadh i nGaza ar an ráta reatha, leanfar ag marú 63 bean ar an meán in aghaidh an lae.
Is streachailt í an saol laethúil, le buamaí seasta agus beagán soláthairtí cúnaimh nó bia ag dul isteach.
Tá máithreacha ag lorg bia sa bhruscar.
Meastar go bhfuil 50,000 bean ag iompar clainne i nGaza agus tá breis agus 180 bean ag tabhairt breithe in aghaidh an lae.
Ach tá an chuid is mó d’ospidéil agus áiseanna sláinte scriosta, agus níl aon rochtain ar chúram ríthábhachtach (vital care).
Tá mná ag tabhairt breithe i scáthláin phlódaithe (crowded shelters), gan soláthairtí leighis, lena n-áirítear antaibheathaigh (antibiotics) agus ‘painkillers’.
Níl clúidíní nó éadaí do leanaí nuabheirthe, agus mar gheall ar mhórghanntanas bia tá go leor mná nach féidir leo beathú cíche (breastfeed).
Tá ocras ar naíonáin nuabheirthe. D’fhulaing roinnt máithreacha a bhí ag súil le breith anabaí (miscarriages) an-déanach mar gheall ar ocras.
Tá fócas an chogaidh anois ar Rafah, áit a bhfuil an daonra ag maireachtáil faoi phianbhreith bháis.
Tá ionsaí brúidiúil talún agus aeir ag Iosrael ar siúl i dtuaisceart agus i ndeisceart Gaza agus tá daoine gafa gan áit le dul.
Tá oibrithe cúnaimh in Rafah, lena n-áirítear comhpháirtithe Action-Aid, ag obair chun leanúint ar aghaidh ag tabhairt tacaíochta do dhaoine i ngátar, in ainneoin go bhfuil leibhéal contúirte ann nach bhfacthas riamh cheana, fiú laistigh d’éigeandálaí daonnúla (humanitarian emergencies).
Tá na dálaí maireachtála mídhaonna céanna acu agus atá ag an daonra.
Agus gan mórán cúnaimh tagtha isteach i nGaza le laethanta anuas, tá a bpoist ag éirí dodhéanta.
Tá sé curtha in iúl dúinn anois go bhfuil an baol ann go gcuirfear stop iomlán le hoibríochtaí cúnaimh.
B’éigean do cheann dár gcomhpháirtithe in Rafah, WEFAQ, (An Cumann do Mhná agus Cúram Leanaí), oibríochtaí a stopadh tar éis don chuid is mó dá fhoireann a bheith díláithrithe (displaced) óna dtithe.
Bhí máthair Phalaistíneach, Hiba, 38, as Beit Hanoun i dtuaisceart Gaza, díláithrithe roinnt uaireanta ón 7 Deireadh bhFómhair.
Theith a teaghlach go Rafah, áit a bhfuair siad foscadh i gcampa ar an teorainn leis an Éigipt.
Ach an tseachtain seo, buamáil an ceantar ina raibh siad ag fanacht agus iad ag imeacht, tar éis orduithe aslonnaithe Iosrael.
‘Agus muid ag teitheadh, thosaigh an bhuamáil, ag díriú ar mhosc a bhí suite in aice láimhe.
‘Scriosadh an ceantar ar fad, agus maraíodh daoine… Bhí an t-ádh orainn teitheadh nuair a rinneamar é.’ dúirt sí le ActionAid.
Seo saol laethúil na bPalaistíneach i nGaza.
Agus ní féidir linn dearmad a dhéanamh ar shaol na ngiall – na hIosraelaigh agus na Palaistíne araon.
Theip ar cheannairí domhanda stop a chur leis an slad (carnage) seo. Is drochléiriú (indictment) orthu go bhfuil an cineál seo tubaiste ag tarlú.
Tá sé ina dhíotáil orthu go bhfuil eagla ar mhná agus ar leanaí agus go gcailltear a saol gach lá, de réir mar a fheictear an domhan.
Ach is mó an milleán atá ar chuid acu. Tá comhghuaillithe móra Iosrael – SAM, an Bhreatain, an Ghearmáin agus an chuid eile den AE – ag teip go mór ar na Palaistínigh agus ar an gcine daonna ina iomláine.
Leanann siad orthu ag soláthar arm agus tacaíocht pholaitiúil, agus níl aon ghníomh déanta acu chun stop a chur leis sin.
D’éiligh Éire sos cogaidh. Fáiltítear roimh seo ach, leanann an trádáil idir an tAontas Eorpach agus Iosrael, in ainneoin go bhfuil clásal i gComhaontú Comhlachais an AE le hIosrael maidir le cearta an duine.
Níor tharla fíorghníomhaíocht as pléadálacha na Palaistíne ar chúnamh. Níl aon duine ag iarraidh an saol seo le gorta buamaí agus cinedhíothú (genocide).
Ní mór dóibh siúd a bhfuil cumhacht acu níos mó brú a chur orthu féachaint deireadh a chur le ollmharú na mban agus na bpáistí, agus a chinntiú go scaoilfear gach giall.
Tá Karol Balfe ina Príomhfheidhmeannach ar ActionAid Ireland, atá mar chuid de chónaidhm dhomhanda le láithreacht i níos mó ná 71 tír, an Phalaistín san áireamh, ag obair ar son domhan atá saor ón mbochtaineacht agus ón éagóir. Féach Actionaid.ie
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
