Dúirt iar-cheannasaí den IRA, a bhí cúisithe roimhe seo as tithe tábhairne Birmingham a bhuamáil: ‘Ní mise a rinne Birmingham, ach phléasc mé Mountbatten,’ dar leis an Irish Mail on Sunday.
Bhí Michael Hayes ag labhairt taobh amuigh dá theach i mBaile Átha Cliath nuair a shéan sé buamáil Birmingham i mí na Samhna 1974.
Ina áit sin, dúirt sé gur ‘shábháil sé beatha’ tar éis dó an tríú buama a stopadh.
Maraíodh Mountbatten, col ceathrair leis an mBanríon Eilís II nach maireann sa Bhreatain agus gar-uncail don Rí Séarlas III, ar an Mullach Mór, Co. Shligigh, i samhradh na bliana 1979.
Maraíodh garmhac Mountbatten, a bhí 14 bliana d’aois, Nicholas Knatchbull freisin; agus Doreen Knatchbull, seanmháthair Nicholas, agus Paul Maxwell, buachaill sna déaga as Inis Ceithleann (Enniskillen) a bhí ag feidhmiú mar chriú.
Dúirt máthair Phóil go gcuirfeadh sí fáilte roimh fhiosrú póilíní ar éilimh (claims) Hayes.
Ciontaíodh fear eile de chuid an IRA, Thomas McMahon, as an gcoir i mí na Samhna 1979.
Tuairiscíodh sa Washington Post i 1979 go raibh gardaí ag coinneáil comhad Mountbatten ar oscailt agus iad den tuairim go raibh suas le seachtar eile páirteach sa bhuamáil.
Chuaigh Hayes i bpríosún ar feadh dhá bhliain go leith as airm tine agus pléascáin a bheith ina sheilbh, agus as ballraíocht san IRA, go gairid roimh ionsaí Mountbatten.
Ghlac sé freagracht chomhchoiteann (collective) roimhe seo as gníomhartha uile an IRA, in agallamh teilifíse leis an iriseoir Chris Mullins.
Mar sin féin, tá tuilleadh eolais tugtha aige anois faoi na rudaí a rinne sé.
Dar le Mullins, bhí Hayes ina leas-cheannaire ar roinn Shasana an IRA ag deireadh na 1970idí agus na 1980idí.
Dar leis an Irish Mail on Sunday, dúirt Hayes: ‘Is mise cheannasaí an IRA.’
Dúirt sé: ‘Pléasc mé Mountbatten. Pléasc mé Harrods freisin. Pléasc mé Margaret Thatcher. Níor bhuamáil mé Birmingham, shábháil mé saolta.’
Nuair a fiafraíodh de faoi McMahon, d’fhreagair Hayes: ‘Ba mise a oifigeach ceannais. Tom McMahon, ní raibh ann ach rannpháirtí. Is saineolaí pléascán mise, tá cáil orm.
‘Chuaigh mé go dtí an Libia chun oiliúint ann mar shaineolaí ar phléascáin.’
Nuair a fiafraíodh de an raibh sé á rá gurbh é an fear a dhear an buama, dúirt sé: ‘Sea, sea, phléasc mé é. Chuir McMahon ar a bhád é agus is saineolaí ar phléascáin mise.’
Dúirt sé: ‘Bhí mé i Sligeach. Thóg sé thart ar sheachtain pleanáil a dhéanamh, bhíomar éifeachtach agus táim an-socair. Níl eagla orm roimh rud ar bith, níl eagla ar bith orm.’
Dúirt sé: ‘Phléasc mé Iarla Mountbatten i Sligeach, ach bhí údar maith agam, tháinig sé go dtí mo thír féin… Féach ar an nGorta, an bhfuilimid chun dearmad a dhéanamh air sin? Na Black and Tans?
‘Tháinig sé go dtí mo thír agus mharaigh sé mo mhuintir agus throid mé ar ais. ‘
Níl aon bhac (bar) ar ionchúiseamh (prosecutiions) cionta ré na dTrioblóidí agus ní bhaineann aon díolúine (immunity) mar chuid de Chomhaontú Aoine an Chéasta ach le ciontuithe a ionchúisíodh os comhair na gcúirteanna.
Tá sé ráite ag saineolaithe dlí go bhféadfaí Hayes a ionchúiseamh as a bhfuil ráite aige.
Nuair a fiafraíodh de an raibh eagla air roimh ionchúiseamh dúirt Hayes: ‘Níl, throid mé cogadh.’
Nuair a fiafraíodh de faoin mbeirt ghasúr a dúnmharaíodh an lá sin d’fhreagair sé: ‘Ní raibh na leanaí ceaptha a bheith ar an mbád ar an gcéad dul síos. Níor mharaigh mé na páistí. Ní mharaíonn mé mná agus leanaí.’
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta Gaeilge is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
• Tá athbheochan na Gaeilge ar siúl faoi láthair, ar mhaith leat páirt a ghlacadh. Léigh beagán Gaeilge gach lá ar Extrag.ie
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
