Is féidir le fiacha brú neamhghnách a chur ar dhuine, ar a gcaidrimh, ar an saol sa bhaile agus ar an teaghlach, agus ar an obair; agus go rómhinic, má bhíonn náire faoi, mar aon leis an imní iarmhartach, is mian linn neamhaird a dhéanamh air – tá súil againn go n-imeoidh sé.
Is féidir le hiarmhairtí fiachais phearsanta dul i bhfad níos faide ná na saincheisteanna airgeadais amháin – chomh dian agus atá siad seo.
Tá achainí curtha amach ag Seirbhís Dócmhainneachta na hÉireann (Insolvency Service of Ireland, ISI) dóibh siúd atá ag streachailt le fiacha chun cabhair a lorg sula mbeidh siad iontach tógtha.
Bunaíodh an comhlacht reachtúil neamhspleách in 2013 chun cabhrú le daoine dul i ngleic le fadhbanna fiachais phearsanta.
Tá na réitigh fiachais a dhéantar tríd an ISI ina gceangal dlí agus tá amlínte comhaontaithe acu, mar sin níl aon athruithe iontasacha ná costais.
Fachtóir mór chun strus an phróisis a laghdú is ea an fhíric nach bhfuil creidiúnaithe in ann teagmháil a dhéanamh le duine a bhfuil éilimh ar íocaíocht aige agus a gcomhaontú i bhfeidhm.
Agus a luaithe a bheidh d’aisíocaíocht mhíosúil chomhaontaithe deiridh déanta agat agus go bhfuil tú tar éis cloí le téarmaí an tsocraithe, díscríobhfaidh do chreidiúnaithe d’fhiachas neamhurraithe atá fágtha agus déanfar d’fhiachas urraithe atá fágtha a athstruchtúrú.
Is é an tosaíocht ná réiteach inbhuanaithe a aimsiú a choimeádann duine ina theach.
Mar chuid dá théarmaí tagartha creideann an ISI go bhfuil aon duine a úsáideann a seirbhís i dteideal caighdeán maireachtála réasúnta, a chiallaíonn gur féidir leis an saol leanúint ar aghaidh agus iad ag láimhseáil a gcuid ceisteanna fiachais.
Is féidir leat do chostais mhaireachtála a ríomh i gcúpla cliceáil tapa leis an Áireamhán Costas Maireachtála ar https://backontrack.ie/rle-calculator/
‘Is ábhar íogair é fiacha, ní maith le daoine a n-airgeadas a phlé nó a admháil go bhfuil siad ag streachailt; is fearr leo déileáil leis an bhfadhb iad féin seachas cabhair a lorg’, a dúirt urlabhraí do ISI.
‘Ní aithníonn cuid acu go bhfuil siad dócmhainneach agus tá easpa tuisceana ar na critéir chun cáiliú le haghaidh réitigh.
‘Ciallaíonn dearcadh an phobail ar chásanna ardphróifíle go gceapann siad nach mbaineann sé leo. Labhair na daoine a fuair réiteach dócmhainneachta pearsanta faoin faoiseamh a fuair siad nuair a fuair siad cúnamh.’
Tá fonn ar an ISI spreagadh a thabhairt d’aon duine a bhfuil achrann airgeadais orthu de bharr fiacha gan neamhaird a dhéanamh den fhadhb.
‘Is féidir le fiacha a bheith an-mhór ach tá faoiseamh ann nuair a iarrann duine cabhair,’ a dúirt urlabhraí an ISI.
‘Is é an teachtaireacht atá againn do dhaoine atá i bhfiacha ná smacht a ghlacadh ar do chás. Tá cabhair amuigh ansin. Faigh amach cad iad na roghanna atá agat – buail le PIP.
Is gairmithe cáilithe iad PIPanna, arna rialú ag an ISI, a bhfuil an saineolas ábhartha acu chun cabhrú leat teacht ar réiteach buan ar do chuid fadhbanna fiachais.
Má tá do mhorgáiste tí i riaráistí agat, d’fhéadfá a bheith incháilithe freisin do chomhairliúchán saor in aisce le PIP faoin tseirbhís Abhaile atá maoinithe ag an stát.
Tá sé tábhachtach a mheabhrú go bhfuil bealach amach as deacracht airgeadais, is cuma cén cás.’
Le haghaidh tuilleadh eolais tabhair cuairt ar backontrack.ie
• Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta is fearr ar ExtraG.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
• Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
