Tá rabhadh eisithe ag Gardaí faoi chalaois lóistín (accommodation fraud), agus mic léinn ag filleadh ar an gcoláiste agus ar an ollscoil don bhliain acadúil nua.
Tháinig méadú 38% ar chalaois lóistín anuraidh i gcomparáid le 2021.
Cé go léiríonn figiúirí na bliana seo laghdú 8% go dtí deireadh mhí an Mheithimh, tugann gardaí rabhadh go dtarlóidh cás amháin as gach trí cinn i mí Lúnasa agus mí Mheán Fómhair.
Goideadh timpeall €2 mhilliún mar gheall ar chalaois lóistín le cúig bliana anuas.
Tarlaíonn chalaois lóistín nuair a íocann íospartach éarlais (deposit) agus nuair a fhaigheann siad amach go raibh an t-idirbheart calaoiseach.
Dúirt an Bleachtaire-Cheannfort Michael Cryan ó Bhiúró Náisiúnta an Gharda Síochána um Choireacht Eacnamaíoch (Garda National Economic Crime Bureau, GNECB) go bhfuil trí chineál calaois lóistín comónta ann:
1, Calaoisigh (fraudsters) ag tairiscint lóistín nach bhfuil ann.
2, Calaoisigh ag tairiscint lóistín nach bhfuil siad i dteideal a thairiscint.
3, Éarlaisí (deposits) a ghlacadh ó níos mó ná duine amháin don lóistín chéanna.
Mhol sé do mhic léinn atá ag bogadh isteach i lóistín nua: féachaint air; a chinntiú go n-oibríonn na heochracha; a chinntiú nach bhfuil aon duine eile ann cheana féin, nach bhfuil duine éigin á ligean ar foléas (subletting) agus ag imeacht leis an airgead; a chinntiú go bhfuil an mhaoin cláraithe leis an mBord um Thionóntachtaí Cónaithe (Residential Tenancy Board).
Tugtar rabhadh do dhaltaí freisin a bheith cúramach faoi gach gníomhaíocht ar líne.
Tá liosta comharthaí rabhaidh eisithe ag an GNECB:
– Más cosúil go bhfuil an cíos ró-mhaith le bheith fíor, is dócha go bhfuil.
– Má fógraítear an lóistín ar na meáin shóisialta amháin, nó go bhfuil an duine ag dul i dteagmháil ar suíomh cumarsáid amháin mar Messenger nó WhatsApp.
– Má thagann an eolas ó theagmháil gan iarraidh ar meán sóisialta nó gur cosúil go bhfuil an teagmháil lonnaithe i dtír eile.
– Má tá práinn ann leis an éarlais a íoc.
– Má tá botúin ghramadaí nó litrithe agus beagán pictiúir den lóistín.
– Má deir an tiarna talún nach féidir leo bualadh leat chun an lóistín a thaispeáint duit go pearsanta.
– Má éilítear íocaíocht sula sínítear an léas.
– Má iarrtar ort airgead tirim, cryptocurrency nó airgead a íoc trí aistriú nach mbaineann le bainc.
Moltar do mhic léinn a gcuid taighde a dhéanamh agus gan ach gníomhairí ligin (letting agents) aitheanta nó gníomhaireachtaí iontaofa tríú páirtí ar nós coláiste nó aontas na mac léinn (students union) a úsáid.
Bí cúramach faoi shuíomhanna Gréasáin clónáilte (cloned) agus seiceáil an polasaí príobháideachta, an polasaí aisíocaíochtaí agus sonraí teagmhála.
Agus íocaíocht á déanamh as lóistín, molann Gardaí:
– Bain úsáid as cárta creidmheasa chun glacadh le tairiscint lóistín.
– Ná tabhair airgead tirim ar láimh, ná aistrigh airgead trí Revolut, ná íoc le cryptocurrency, ná seol airgead chuig seoladh PayPal randamach agus ná sreang airgead ó Western Union.
– Faigh admháil agus comhaontú tionóntachta.
– Déan calaois amhrasach a thuairisciú do na gardaí agus don bhanc.
Más mian leat tuilleadh eolais a fháil faoi conas do chuid Gaeilge a fheabhsú is féidir dul chuig Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge.
Más mian leat ríomhphost (email) a fháil leis na scéalta is fearr ar Extra.ie, ó Luan go hAoine, seol an focal ‘Tá’ chuig joeextragdotie@gmail.com
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
