D’imigh siad as an áireamh sa 17ú haois agus tá siad anois ina siombail de díothú (extinction), ach d’fhéadfaí an dodo a thabhairt ar ais ar an saol anois.
Tar éis níos mó ná 350 bliain, d’fhógair eolaithe gníomh new a d’fhéadfadh an scannán Jurassic Park a mheabhrú do dhaoine.
Deir cuideachta darb ainm Colossal Biosciences in Dallas, Texas, go bhfuil siad ag infheistiú €140 milliún i dtionscadal chun an t-éan gan eitilt a thabhairt ar ais.
Tá sé beartaithe freisin an mamat olla (woolly mammoth ) agus an tíogair Tasmánach a thabhairt ar ais, agus úsáid á baint as seicheamhú géanóm (genome sequencing) agus taighde ar ghaschealla (stem cell research).
Rinne foireann Beth Shapiro géanóm iomlán an dodo a sheicheamhú anuraidh. D’admhaigh sí nach mbeadh sé éasca ‘ainmhí beo, análaithe’ a athchruthú.
Dúirt an tOllamh in Ollscoil California, Santa Cruz: ‘Tá mamaigh níos simplí. Is é an bealach is féidir linn é seo a dhéanamh ná é a chlónáil, an cur chuige céanna a úsáideadh chun Dolly the Sheep a chruthú.
‘Ach níl a fhios againn conas é sin a dhéanamh le héin mar gheall ar chasta a gcuid cosáin atáirgthe (reproductive pathways). Mar sin ní mór cur chuige eile a bheith ann.
‘Is fadhb bhunúsach teicneolaíochta í seo maidir le dí- díothú .’
Ó seoladh é i Meán Fómhair 2021, tá €200 milliún bailithe ag Colossal Biosciences chun tacú lena thionscnaimh.
Faigheann an dodo a ainm ón bhfocal Portaingéalach le haghaidh ‘amadán’, tar éis do choilíneach magadh a dhéanamh ar an easpa eagla a raibh eagla air roimh shealgairí (Hunter) daonna.
Chónaigh na speicis ina n-aonar ar Oileán Mhuirís (Mauritius), agus mar gheall ar a neamhábaltacht eitilt ba éasca é a mharú.
Ba i 1662 a bhí an radharc deireanach air.
Dúirt an tOllamh Shapiro, arb í príomh ‘paleogeneticist’ na cuideachta í: ‘Is sampla iontach é an dodo de speiceas a chuaigh as feidhm mar go ndearna muidne – daoine – dodhéanta dóibh maireachtáil ina ngnáthóg dhúchais.
‘Tar éis dom díriú ar dhul chun cinn géiniteach i DNA ársa ar feadh mo ghairm bheatha ar fad, tá lúcháir orm comhoibriú le Colossal agus le muintir Oileán Mhuirís.’
Bí ar an gcéad duine a léann an Nuacht is déanaí i nGaeilge, leis an gclúdach is fearr ar chúrsaí reatha, Siamsaíocht bhríomhar agus Spórt.
